Przywrócić pamięć o bohaterach...

 


Artykuł poświęcony Jankowi Gaszczykowi ukazał się w czerwcu 2023 roku w głównej witrynie wersji strony internetowej Arolsen Archives. W ten sposób informacje o bohaterze Brennej trafi w najbliższym czasie do przynajmniej kilkudziesięciu tysięcy osób odwiedzających stronę i bazy danych tej instytucji! Tekst jest pokłosiem wystawy i spotkania jakie 23.05.2023 zorganizowane zostały z inciatywy W. Grajewskiego z Towarzystwa Miłośników Brennej i Górek"Jodła". Zobacz tekst autorstwa Eweliny Karpinskiej-Morek: https://www.stolenmemory.org/pl/jan-gaszczyk-historia-bohatera-z-brennej/


W lipcu 2021 roku odbyła się w Żorach wystawa, która stała się impulsem do fascynujących poszukiwań... (https://www.zory.pl/dla-mieszkancow/aktualnosci/aktualnosc/stolen-memory-wyjatkowa-wystawa-na-zorskim-rynku; https://ezory.pl/wiadomosci/179935-historie-wiezniow-obozow-zaglady-w-pozostawionych-przedmiotach-ciekawa-wystawa-w-zorach.html). Podobna wystawa po dwóch latach trafiła do Brennej...


 
1. Plakat z informacją o wystawie „Skradziona pamięć” Arolsen Archives 
2. Przygotowana w czynie społecznym przez Towarzystwo Miłośników Brennej i Górek (W. G.) plansza edukacyjna w hołdzie bohaterowi Brennej. 
3. Zegarek, który od 60 lat czekał na zwrot rodzinie Janka Gaszczyka.



Fotorelacja z wystawy i imprezy 26.05.2023: 
https://wiadomosci.ox.pl/stolenmemory-skradziona-pamiec-w-brennej,81819
https://www.facebook.com/groups/arolsenarchivespl/posts/1270082000275504

Wystawa

26.05.2023 r., o godz. 17:30 uroczyście zainaugurowana została nad Brennicą wystawa plenerowa „Skradziona pamięć” (#StolenMemory). Tego dnia przypomnieliśy ponownie historię bohatera Brennej Jana Gaszczyka, upamiętnionego w Beskidzkim Domu Zielin "Przytulia", gdzie wyeksponowany jest jego zegarek przekazany do Brennej przed rokiem przez fundację Arolsen Archives w Niemczech, organizatora wystawy.

Gośćmi wydarzenia byli m.in. Ewelina Karpińska-Morek, koordynator „StolenMemory”, Arolsen Archives i Wojciech Grajewski, historyk dokumentujący losy Jana Gaszczyka i zabiegający o jego upamiętnienie.


Jan Gaszczyk - zapomniany bohater

Kieszonkowy zegarek należący do Janka Gaszczyka po 80 latach wrócił do Brennej jako symboliczna relikwia, upamiętniająca zapomnianego bohatera...
https://turysta.brenna.org.pl/pl/events/czas-do-domu-pamieci-zapomnianego-bohatera


Kim był Jan Gaszczyk? Zobacz skrót informacji:

JAN GASZCZYK

  • Ślązak - Góral - polski patriota
  • * 2.01.1911 Brenna, Śląsk Cieszyński
  • ✟ 3.05.1945 Zatoka Lubecka, Morze Bałtyckie
  • ⌂ Miejsce spoczynku: Sierksdorf, region Szlezwik-Holsztyn

BOHATER CZASU POKOJU

  • Pochodzi z ubogiej rodziny góralskiej „z Gronia” w Brennej Leśnicy.
  • Z zawodu krawiec, bez formalnego wykształcenia.
  • Animator społeczny i kulturalny, wielki humanista, miłośnik literatury i teatru.
  • Prezes Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej w Brennej.
  • Założyciel Świetlicy kulturalnej przy szkole w Brennej Leśnicy.
  • Człowiek ogromnych zasług, o których pamięć w II poł. XX wieku zaginęła wraz z materialnymi jej śladami, m.in. kronikami obu organizacji.

BOHATER CZASU WOJNY

  • Odbiera od młodzieży przysięgi na wierność Polsce; odmawia podpisania Volkslisty, etc.
  • Zakłada lokalną komórkę ruchu oporu w Brennej, gromadzi broń, prowadzi akcje sabotażu.
  • Tworzy pierwszy w Beskidzie Śląskim bunkier partyzancki, ukrywa w nim przed okupantem ok. tysiąca najcenniejszych polskich książek.
  • W 1941 r. zostaje wysłany na roboty przymusowe do Kędzierzyna.
  • W 1942 r. jako nieugięty Polak zostaje zadenuncjowany i aresztowany.
  • Trafia do obozów koncentracyjnych w Oświęcimiu i Neuengamme koło Hamburga.
  • W kwietniu 1945 r. ma miejsce ewakuacja obozu przez SS. Więźniowie trafiają na okręty w Zatoce Lubeckiej.
  • Na 5 dni przed końcem II wojny światowej, dochodzi do tragedii - alianckie lotnictwo bombarduje okręty Arcona i Thiebleck z ponad 6 tys. więźniów na pokładzie. Statki płoną i idą pod wodę. Więźniowie giną niemal co do jednego.
  • Janek ginie, jak przypuszczano, skacząc do morza. Umiera w wieku 33 lat.
  • Morze wyrzuca jego ciało na brzeg. Zostaje odnalezione, zidentyfikowane i pochowane. Spoczywa w Sierksdorf, k. Oldenburga na cmentarzu nad brzegiem Bałtyku. 
  • Jako jeden z nielicznych z grona 6 tys. więźniów Janek otrzymuje krzyż opisany jego imieniem i nazwiskiem. W kilka lat po pochówku cmentarz zostaje zlikwidowany. 
  • Obecne miejsce spoczynku Janka nie jest znane.

oprac. Wojciech Grajewski


Więcej o Janku:






 

Comments

Post a Comment